De bollenkwekerij van Brechtje en Jelte werd deze zomer, na exact vijftig, jaar formeel overgedragen aan hun twee zoons, dat voelde goed. Ze deden de laatste jaren al niet veel meer in het bedrijf omdat bij Jelte een aantal jaar geleden Parkinson werd gediagnosticeerd. Onlangs verhuisden ze naar een toekomstbestendige woning, de boerderij was te koud en te groot. Brechtje: “Jelte ging zijn leven lang nog nooit naar een dokter en was daar beretrots op was. Hij grapte altijd dat hij er eentje had gezien bij zijn geboorte en dat dat wel genoeg was.” Maar nu ‘’moet ie” regelmatig, al trippelend achter zijn rollator omdat hij niet meer zelfstandig kan lopen. Ook zit hij het grootste deel van de dag in zijn stoel te suffen: passief, vergeetachtig en somber. Hij rommelt met zijn medicijnen en Brechtje mag zich er van hem niet mee bemoeien. De sessie met Brechtje gaat over hoe ze in hemelsnaam met haar koppige man moet omgaan en eigenlijk vindt ze het beleid van de behandelend arts ook niet zo fraai. Jelte krijgt vooral heel veel pillen.

Ze heeft zich verdiept in de ziekte en schrok toen ze ontdekte dat er een verband is met het gebruik van pesticiden. Omdat ze zo geïnteresseerd is gaf ik haar het wetenschappelijk stuk mee dat mijn lief Bernard Maarsingh onlangs schreef: Circulaire Gezondheid, over hoe onze energiebatterij samenhangt met dagelijkse gewoontes en biodiversiteit (hier te lezen). Kern is dat de verschraling van de bodem leidt tot verschraling in ons eigen microbioom (het bedje van bacteriën) in onze darmen en dat leidt weer tot micro-ontstekingen in ons lijf die op hun beurt weer leiden tot ziektes zoals Parkinson, depressie en veel meer ziektes. Wat we in de gezondheidszorg nu doen is pas gaan behandelen als er een ziekte optreedt, maar dat is een doodlopend concept. Veel eerder inzetten op een gezonde leefstijl, zowel buiten ons lijf (de bodem) als binnen ons lijf (wat we consumeren) leidt tot een toename aan gezonde levensjaren.

Ook neem ik een artikel van Bas Bloem met Brechtje door. Deze neuroloog uit het RadboudUMC doet onderzoek naar Parkinson en hij bewees dat sporten de progressie van het ziektebeeld fors vertraagt. Wanneer Parkinsonpatiënten sporten, dan verbeteren ze op motorische vaardigheden, slapen ze beter, blijft de botdichtheid beter en zijn ze minder depressief. Dit sporteffect is bijna net zo groot als het effect van medicijnen, maar dan zonder de akelige bijwerkingen! Brechtje is enthousiast, maar hoe helpt ze Jelte nou naar die eerste stap zonder betweter te worden? Brechtje weet het al: “hij neemt veel meer aan van mijn zoons dan van mij, die tillen hun heit gewoon op de tractor naar de fysiotherapeut!”