Door een biologische bril naar menselijk gedrag kijken geeft een interessant perspectief, want wist je bijvoorbeeld dat ons DNA voor 98.5% gelijk is aan dat van chimpansees? We hebben de neiging ons er niet zo bewust van te zijn of zelfs te ontkennen, maar veel gedragingen worden ook bij de mens biologisch aangedreven. Hoe hoger in de hiërarchie, hoe groter de kans op aanzien, invloed, verdiensten en seks. Maar niet alleen het gedrag van de machthebbende is interessant, ook het gedrag van degene wat lager op de ladder is boeiend. Vleiend gedrag naar de leider geeft namelijk een grotere kans op toegang tot allerlei voordeeltjes en de machtige wordt daarmee sexy. Misschien kun je je nog wel herinneren dat in 2012 het boek ‘vijftig tinten grijs’ uitkwam, een roman over de charismatische miljonair Christian die de ambitieuze studente Anastasia verleidde in de wereld van de soft SM, een ultiem seksueel machtsspel. De boekenserie werd alleen al in Nederland 2,2 miljoen keer verkocht, wereldwijd zelfs 125 miljoen keer. En wie kochten het boek? Juist, vrouwen! Een deel van die populariteit heeft te maken met onze chimpansee-biologie waarin macht op een diep biologisch niveau seksuele opwinding creëert.
Ik spreek met Muriel, zij heeft een krachtige alfa-aap als leidinggevende en ze doet haar best om hem te laten zien welke resultaten ze boekt. Vaak loopt ze aan het einde van de werkdag even bij hem langs en als ze eerlijk is, besteedt ze meer aandacht aan hem dan aan andere collega’s. Ook hij besteedt aandacht aan haar, complimenteert haar regelmatig en vraagt haar mee naar verschillende overleggen met externe samenwerkingspartners, waarna ze vaak samen nog iets drinken. Nu is er een klacht gekomen van een vrouwelijke collega, met als belangrijkste inhoud dat deze leidinggevende Muriel voortrekt en dat er mogelijk sprake is van een grensoverschrijdende werkrelatie. En Muriel is stomverbaasd, ze weet niet van wie de klacht komt en vanwege ‘integriteit’ krijgt ze dat ook niet te horen. Haar baas is tijdelijk op non-actief gezet.
Met Muriel bespreek ik de huidige veranderende moraal: alle gedrag ligt onder een diskwalificerend vergrootglas, vooral biologisch chimpanseegedrag op de werkvloer. Tot voorkort werden er in het land wel cursussen ‘Zakelijk flirten’ gegeven, ik vermoed dat dit type cursussen tegenwoordig als grensoverschrijdend zullen worden betiteld. Wat Muriel het lastigste vindt, is dat de klagende collega niet bij haar is geweest om haar achterdocht te bespreken, maar direct een formele klacht heeft ingediend. Muriel vraagt zich af wie hier nu eigenlijk grensoverschrijdend is, wat haar betreft is dat de klagende collega en de directie. En zo ontstaan er zomaar twee kampen. Ik ga het bedrijf voorstellen de situatie open op tafel te krijgen, met alle betrokkene erbij. Of ben ik dan ook grensoverschrijdend?
