Laatst zei iemand tegen mij: “Jullie zijn wel een beetje sjiek hoor, dat werknemers geen spijkerbroeken mogen dragen en ook geen sportschoenen of slippers”. Een mooi voorbeeld van een aanname in de categorie “de klok horen luiden, maar niet goed weten waar de klepel hangt”. Ik ben altijd blij als mensen hun aanname hardop uitspreken of even navragen.
Want feitelijk is er vaak wel ‘iets’ van waar, alleen is de aanname uit de context “weggelopen”. Wat namelijk waar is, is dat ik het van belang vind dat medewerkers er verzorgd uit zien, dat ervaar ik als een vorm van respect naar onze cliënten, daar doe je je best voor. Ik zie dus liever geen oude afgetrapte spijkerbroeken met gaten erin. Maar een nette spijkerbroek met mooie schone sneakers, dat kan prima. Ik besef dat dat overigens ook een aanname is.
Een aantal jaren geleden vroeg iemand me “of ik het een beetje redde in mijn eentje”. Toen ik vroeg wat ze bedoelde zei ze: “ik hoorde dat je was gescheiden en dat je man in het huis is blijven wonen”. De aanname was logisch, we hadden inderdaad twee woningen, alleen niet vanwege een scheiding, maar juist om de relatie leuker te maken.
Aannames maken doen we allemaal, ons brein maakt ze vanzelf op basis van een snelle, soort van wiskundige inschatting over de meest waarschijnlijke realiteit. Wanneer we iemand zien zwalken over straat met een bierflesje in de hand, dan neemt ons brein aan dat die persoon dronken is, terwijl we dat niet weten. Aannames zijn ook bijzonder nuttig, want wanneer we die dronkaard horen kokhalzen en zien voorover buigen, dan is het vrij verstandig even aan de kant te springen. Aanname: anders zit ik straks onder de kots. Het lastigste zijn de aannames die voor waar worden aangenomen, feitelijk niet kloppen en consequenties hebben die niet nodig waren geweest als die aanname even was gecheckt. Zo gaf een cliënte onlangs haar laatste spaargeld uit aan een tweedehands auto. Ze vond de verkoper zo integer over komen dat ze had aangenomen dat ze niet bedonderd werd. Die aanname bleek onjuist en had voorkomen kunnen worden door even een techneut mee te laten kijken. Ook kom ik veel negatieve aannames tegen bij medewerkers binnen bedrijven, over collega’s of leidinggevenden. Een client die ziek thuis zit heeft al drie weken geen telefoontje gehad van zijn leidinggevende. Hij gaat van de aanname uit dat zijn leidinggevende niet eens geïnteresseerd is in hoe het met hem gaat. Een aanname die we allemaal kunnen snappen, maar waarvan we geen idee hebben of het waar is, en dus moeten checken. En eigenlijk is het ook een van de leukste dingen om te doen, probeer het maar eens uit. Gewoon je eigen aannames checken, te pas en te onpas, navragen bij de bron. Je zult verbaasd staan over hoe vaak je er toch net een beetje naast zit.
