Maureen “heeft het helemaal gehad met haar collega’s”. Vorige week liep de discussie over vaccineren zo hoog op dat ze de deur keihard heeft dichtgeslagen en deze pardoes uit de sponning knapte. Stiekem voelde dat wel even lekker, maar een oplossing is het natuurlijk niet, zo beaamt ze ook zelf. Het grootste deel van haar team laat zich vaccineren en ze ervaart een akelige druk om dit ook te moeten. Ze vertelt dat ze zich voortdurend moet verdedigen en heeft zich nu ziekgemeld. Ook dat is geen oplossing natuurlijk.
Ik merk het weer in mijn spreekkamer, mensen ontwikkelen klachten van deze pijnlijke taferelen. Soms worden discussies op een mooie manier gevoerd, met nieuwsgierigheid naar elkaars perspectief en respect voor ieders keuze. Maar meesttijds ontstaat er op werkplekken of in huiskamers al vlot een polarisatie waarbij we elkaar proberen te overtuigen van het eigen gelijk en we vanuit de beste bedoelingen hopen dat we de ander net zo wijs maken als onszelf. Soms met emotionele argumenten, soms met wetenschappelijke. Er is de afgelopen jaren nogal wat onderzoek gedaan en voor al die perspectieven is wat te zeggen. De discussies zijn beladen, het is nog sterker dan religie en ‘anders denken’ wordt maar moeilijk verdragen.
Of je nu linksom of rechtsom denkt, het maakt mij eigenlijk niet uit. Maar waar mijn hartslag wel van omhoog gaat is van de disconnectie en pijn die er ontstaat. Mensen voelen zich niet meer deel van de groep waar ze voorheen automatisch deel van waren: het werk, vriendenkring, sportclub of familie. Het gevoel te hebben haar overtuiging niet te mogen naleven, leidt bij Maureen tot negatieve stress en eenzaamheid en dat leidt op haar beurt weer tot gezondheidsproblemen en zelfs ziekteverzuim.
De ander bestoken met argumenten geeft eigenlijk zelden de reactie waarop je hoopt. Immers, bijna nooit zegt iemand “goh, wat fijn dat je mijn zienswijze onderuit schoffelt, doe me nog eens wat van die informatie”. Nee, je raakt zo maar geïrriteerd en vermijdt dan de discussie of gaat in de tegenaanval. Het grappige van de (tegen)aanval is overigens dat de (tegen)aanvaller zelf niet het idee heeft dat ie aanvalt, hij of zij legt immers gewoon even uit ‘hoe het werkelijk zit’ en wil graag het beste, ook voor de ander. En zo happen we onhandig in onze eigen staart, want die ander probeert jou nou juist te overtuigen.
Maureen gaat oefenen met een tactiek die we samen “hap niet in je eigen staart” hebben genoemd. Ze gaat consequent positief reageren door nieuwsgierig te zijn, zonder haar mening ook te delen. We lenen de strategie van Gottman, een wereldberoemde professor die na lang onderzoek een tegengif ontdekte tegen die negatieve interactiepatronen: waarderend onderzoeken. Het doel is dus niet overtuigen of verdedigen, maar puur nieuwsgierig zijn naar wat de ander drijft. Een mooi bijverschijnsel is dat je de verbinding ermee versterkt. Waarom? Omdat dat van levensbelang is.
