Deze tekst is verschenen als column in de Leeuwarder Courant op zaterdag 3 april 2021.

Gert-Jan is 51 jaar, intelligent en gedreven. Binnen zijn werk op een universiteit heeft hij zijn hersenen hard nodig en het was dan ook flink schrikken toen hij zo’n tien jaar geleden werd getroffen door een herseninfarct. In de eerste maanden leek hij er goed vanaf te zijn gekomen, hij had amper lichamelijke beperkingen. De werkhervatting wilde echter maar matig lukken en hij was bang zijn baan te verliezen. Hij had last van prikkelgevoeligheid, aandachts- en geheugenproblemen en slecht functioneren onder druk. Zijn lontje werd steeds korter en dat had impact op alles.

Binnen mijn vakgebied (psychologie) bestaan er verschillende waarheden over wat we zouden moeten doen in de behandeling van psychisch leed. Deels wordt dit bepaald door wetenschap: onderzoeken die aantonen of een bepaalde behandeling wel of niet effectief is. Het paradoxale is dat die onderzoeken elkaar behoorlijk kunnen tegenspreken en dat leidt weer tot onderlinge strijd tussen vakbroeders.

Zelf ben ik in de jaren ’90 afgestudeerd binnen de neuropsychologie, dat gaat over de koppeling tussen hersenen en gedrag. In die tijd leerde ik nog dat kapotte hersenen niet kunnen herstellen, je kunt hooguit andere hersengebieden leren een tandje bij te zetten. En wanneer er geen duidelijk letsel zichtbaar is op een hersenscan, dan leerde ik daarover dat de klachten niet door het hersenletsel werden veroorzaakt (hoera), maar vooral door hoe iemand met zijn klachten omgaat.
De focus was dan mensen te leren hun klachten te accepteren en energie beter te verdelen. Ik zou een excuus willen maken aan al die patiënten van toen en ook aan Gert-Jan. Want wat ik leerde en geloofde, klopt niet meer. Het lijkt zelfs klinkklare nonsens. Zo heeft Gert-Jan jarenlang geprobeerd drukte te vermijden en geen auto te rijden. 

Maar sinds kort weten we dat prikkelgevoeligheid verder toeneemt als we het brein niet gericht prikkelen. Het is net als met spieren of conditie, als je die niet traint word je steeds slapper en vermoeider. Ons brein werkt net zo en dat is ontzettend goed nieuws! Neuroplasticiteit heet dat met een professionele term. Veel klachten ontstaan niet door kapotte hersengebieden, maar doordat de verschillende hersengebieden niet goed meer samenwerken en de zuurstof niet op de juiste plekken komt. Door dat te trainen zien we mensen echt verbeteren, het brein maakt nieuwe verbindingen aan.

Gert-Jan leerde dit bijna twee jaar geleden in een privékliniek in de VS en maakte daar een start met een trainingsperiode waarbij hij nu nog steeds vooruit gaat. Het is niet zomaar trainen, maar heel gericht, zowel lichamelijk als mentaal.
Hoe dat precies werkt zijn we nu met een groep mensen verder aan het uitzoeken. 

In Nederland zijn er sceptici omdat het allemaal ‘nog niet bewezen is’. Maar dat ‘breinverjonging’ enorme potentie heeft, dat gaan we heus bewijzen!

En Gert-Jan, die leeft weer in plaats van te overleven en ziet de toekomst een stuk zonniger tegemoet.