Deze column verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, op zaterdag 17 oktober 2020.
Kent u dat gevoel dat wanneer je wat te veel in je eigen niet werkende routines rondloopt, dat je ze dan tóch niet verandert? Zo ga ik vaak te laat naar bed en eet teveel chocola. En daar word ik nog chagrijnig van ook.
In het kader van ‘fris in je hoofd blijven’ is het daarom bijzonder zinvol eens een tijdje binnen een andere organisatie te werken. Op dit moment doe ik dat bij Revalidatie Friesland, op een opnameafdeling voor mensen met chronische pijn. En daar ontmoette ik Karlijn, 40 jaar en moeder van drie kinderen. Ze heeft al meer dan tien jaar pijn en na een aantal niet geslaagde hernia-operaties was ze vastgelopen in een gevoel van grote wanhoop. Bij opname had ze een enorme lijst aan pijnmedicatie, allemaal pillen die haar versuffen en verslappen. Ooit was ze een fitte en vrolijke moeder en nu was ze verworden tot een mopperende vrouw die vaak hele dagen op bed doorbracht. Ze voelde zich nutteloos, een ‘wormvormig aanhangsel’.
Binnen het revalidatiecentrum hebben we natuurlijk geen toverstaf, er is niemand die je pijn kan wegnemen en dat is dan ook niet het doel. Karlijn bleek gemotiveerd om ondanks de pijn te leren actiever te worden, binnen het dorp te kunnen lopen en weer een leukere moeder te worden. Maar hoe doe je dat dan? Nou, allereerst leerde Karlijn dat ze een te goed getraind pijnbrein had ontwikkeld. Bij elke beweging die ze maakte gaf haar brein een alarmsignaal, alsof er door die beweging daadwerkelijk weer iets werd beschadigd. Dat was niet zo, maar zo voelde het wel. Een logische reactie op pijn is minder bewegen en het aanspannen van spieren. En als je dat lang genoeg doet, dan wordt je brein steeds beter in het doorgeven van onjuiste signalen, je conditie holt achteruit en pijn neemt toe. Dus, Karlijn moest haar brein leren dat het alarmsignaal een vals alarm was. Dat is niet gemakkelijk, in het begin levert dat namelijk meer pijn op, de alarmbel gaat harder af. Maar Karlijn zette door en met begeleiding van een heel team leerde ze langere afstanden lopen, haar energie beter te verdelen, ze (her)ontdekte wat ze leuk vond om te doen, ze leerde nieuwe manieren waarop ze kon ontspannen en ze bouwde de lijst met pillen af. Vooral de muziektherapie was een voltreffer, ze merkte dat ze weer open kon gaan, weer positieve gevoelens kon ervaren. Langzaamaan kwam de oude nieuwsgierige Karlijn weer tevoorschijn.
Revalideren met chronische pijn is topsport en nu Karlijn met ontslag gaat beseft ze dat ze vooral een eerste stap heeft gezet in het maken van nieuwe routines. Die weg is nog behoorlijk hobbelig en dat geeft niets, dat is het leven immers ook.
In navolging van Karlijn heb ik dus mijn laatste chocoladereep weggegooid en ga een uurtje eerder naar bed. Heerlijk!
