Het Pinokkio-effect: over wat lichaamssignalen vertellen over of je liegt, of je empathisch bent en zelfs of je opgewonden bent of niet.

Pinokkio kennen we natuurlijk allemaal en die arme pop moest erg wennen aan het leven als jongetje, vooral omdat z’n neus zo groeide als hij leugentjes verspreidde. Gek genoeg bestaat er ook zo’n neus-effect bij mensen. De neus wordt bij ons alleen niet langer, maar wel warmer! Je zou dus met een infraroodcamera goed kunnen zien of iemand liegt of niet.

Het is niet alleen de neus die opwarmt, een deel van je hersenen warmt ook op, althans dat beweert een groep van onderzoekers van de Universiteit van Granada. Het bleek dat de Insula, een deel dat veel te maken heeft met je lichaamsgevoel en je lichaamstemperatuur ook extra doorbloed raakt bij een leugen. Grappig genoeg kun je dus met een infraroodcamera zien of je partner liegt of niet.

Maar je kunt veel meer dan dat en ik zou dus ook snel naar de winkel gaan voor zo’n warmtecamera. Je kunt namelijk ook zien of iemand opgewonden is of niet. Helaas zie je dat niet aan de neus, maar aan de temperatuur op de borst en rond de geslachtdelen. Het enige nadeel van zo’n camera is dat je er niet altijd wat aan hebt, vooral niet in de winter. Maar goed, het kan toch handig zijn om even te screenen of jouw opwinding en die van je partner wel helemaal synchroon lopen.

Er is trouwens nog veel meer dan dat, je kunt met je nieuwe warmtecamera ook zien of de ander een beetje empathisch is. Opnieuw moet je dan wel een ander lichaamsgebied in de gaten houden. Vooral als je het toch leuk zou vinden als je partner een beetje mee kan leven als je iets belangrijks te vertellen hebt of bijvoorbeeld als je nog op zoek bent naar een partner en je zoekt eigenlijk iemand die niet een al te grote hork is. In dat geval moet je een klein experimentje opzetten. Stel je plakt even een mooie nepwond bij jezelf op je onderarm (gewoon bestellen via feestbeest.nl ofzo) en richt dan je camera op de onderarm van je partner en dan zie je aan een temperatuurverhoging of de ander meeleeft of niet. Tadaah, als de onderarm koud blijft, weet je direct dat je een hork aan de haak hebt geslagen.

Oké, nu nog even een stapje dieper, want na veel camerawerk en nog meer experimentjes kom je erachter dat je partner (en jijzelf ook trouwens) gemiddeld genomen een keer of 2 per dag liegt. Dat is niet niks natuurlijk. Maar de directeur van het Institute of Child Study, Kang Lee, heeft er wel iets leuks over te vertellen. Kinderen die jong kunnen liegen, zijn vaak slimmer en sociaal vaardiger. Dus ouders, ik zou zeggen, leer je kinderen zo op hun tweede al liegen, reuze zinnig voor hun toekomst. Het grappige van het onderzoek van Kang Lee was dat hij merkte dat eigenlijk alle kinderen (en ook hun ouders trouwens) regelmatig liegen. De kinderen met een betere cognitieve ontwikkeling liegen beter, omdat ze hun sporen kunnen uitwissen. In het experiment van Kang Lee bleek dat kinderen meer gaan liegen als ze ouder worden, althans als ze daar rechtstreeks baat bij hebben. Van de tweejarigen loog 20 procent, dat stijgt een jaar later naar vijftig procent. Wanneer de kinderen vier jaar oud zijn, liegt gemiddeld 90 procent en op hun 12-de liegt iedereen.

Gek genoeg gaan we na ons twaalfde jaar om andere redenen liegen. We beschermen anderen met onze leugentjes. Na ons twaalfde jaar zie je minder leugens die te maken hebben met de boel oplichten en eigen voordeel en meer leugens die sociaal van aard zijn. Je zou dus kunnen zeggen dat we liegen gebruiken als een soort smeerolie in onze sociale relaties, hartstikke zinnig dus. Dus als je partner zo nu en dan liegt dan is dit eigenlijk niet erg, sterker nog, kennelijk ben jij van belang! Alleen als de leugentjes erg slecht worden, moet je je wel weer zorgen gaan maken, want dan is er iets aan de hand met het vermogen van je partner om zijn of haar sporen te wissen (en wellicht zelfs met z’n intelligentie) en dat is een slecht teken; slimme mensen zullen altijd hun sporen proberen uit te wissen. Nou ja, om nu niet alleen een soort van lofzang te houden op de leugen; het onderzoek van Kang Lee geeft ook mooi aan hoe je je kinderen kunt leren juist eerlijk te zijn. Hoe meer je ze beloont voor eerlijkheid, hoe slimmer ze erin worden. Kinderen liegen immers als er voordeel te halen valt en worden dus eerlijker als dat meer voordelen oplevert.